Stres w pracy to poważna sprawa, choć czasem zbyt bagatelizowana ze względu na swoją powszechność. Nie ty jedyny musisz się z nim zmierzyć, ale to tylko od ciebie zależy w jaki sposób ten stres wpłynie na twoje funkcjonowanie i komfort życia. Wielu z nas akceptuje stres zawodowy jako normę (ba, co dziwne, nosi go jak odznakę „umęczenia”), ale nadmierne zamartwianie się w pracy może mieć daleko idące konsekwencje – i to nie tylko te w biurze. Zbyt silny i długotrwały stres w pracy może wpływać na naszą produktywność, zdrowie fizyczne i emocjonalne. Oczywiście niwelując jego przyczyny, nie jesteś w stanie kontrolować wszystkich stresorów, ale to nie znaczy, że jesteś bezsilny – nawet jeśli utkniesz w trudnej sytuacji. Jak radzić sobie ze stresem w pracy we właściwy sposób?
Stres w pracy – znaki ostrzegawcze
Zacznijmy od spraw pozornie oczywistych: kiedy mamy do czynienia ze stresem w pracy? Przykładowo, kiedy czujesz się permanentnie zmęczony, przytłoczony obowiązkami, gdy tracisz pewność siebie, gdy stajesz się rozdrażniony i wycofany. Gdy dotyka cię dziwne uczucie niepokoju, apatii. Do tego dochodzą problemy z ciągłością snu, koncentracją i organizacją pracy. Przechodzisz po cichu w fazę dolegliwości fizycznych tj. napięcie mięśni, bóle głowy, a także problemy żołądkowe. W coraz częstszych przypadkach człowiek tak zestresowany popada w nadużywanie alkoholu… A to wszystko sprowadzi cię do wycofania społecznego i problemów, które stopniowo urastają niebezpiecznie jak kula śniegowa.
Dlaczego stres w pracy jest tak szkodliwy?
Pracodawco, pracowniku – stres w pracy powoduje wiele poważnych konsekwencji związanych z waszym prawidłowym funkcjonowaniem, przykładowo zmniejsza produktywność zawodową oraz niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne (od względnie łagodnych jak częstsze przeziębienia, do potencjalnie poważnych tj. choroby serca, depresje). Co więcej długotrwały stres prowadzi do wzmożonej agresji i rodzi przemoc (na tle zawodowym, a także rodzinnym).
Stres w pracy, jak sobie z nim radzić we właściwy sposób?
Sposobów na radzenie sobie ze stresem w miejscu pracy jest mnóstwo, zapoznaj się z opisami poniższych 14, przy czym pamiętaj, że praca nad stresem do długotrwały proces zmian zachodzących w tobie i twoim otoczeniu.
1. Znajdź przyczynę stresu
Rozpoznawanie i rejestrowanie stresujących sytuacji może pomóc zrozumieć, co nas trapi. Znajdź swoje stresory i przeciwdziałaj im. Poniższa lista może naprowadzi cię na odpowiednie czynniki:
- wszelakie naciski od przełożonego
- obawa przed zwolnieniem
- nadgodziny w pracy
- presja społeczna, rodzinna by więcej zarabiać
- brak kontroli nad ilością zlecanych zadań
Jak odkryć swoje stresory?
Przez tydzień zapisuj określone sytuacje związane ze stresem. Określaj stresory i twoje reakcje na nie. Pamiętaj aby zapisywać osoby, miejsca i wydarzenia, które wywołały fizyczną, psychiczną lub emocjonalną reakcję. Pisząc, zadawaj sobie pytania: Jak się z tym czułem? Może przestraszony, zły, zraniony? Jaka była moja reakcja na czynnik x? Jakie są sposoby rozwiązania tego problemu?
2. Rozwiązywanie problemów
W momencie, gdy już wytypowaliśmy swoje stresory należy przejść do rozwiązywania określonych problemów. Kroki te obejmują ich zdefiniowanie, burzę mózgów na temat potencjalnych rozwiązań, uszeregowanie rozwiązań, opracowanie planu działania i przetestowanie wybranego rozwiązania. Brzmi skomplikowanie? Tylko w teorii, bo w praktyce rozłożenie problemu na czynniki pierwsze powoduje możliwość skrupulatnego poradzenia sobie z nim.
3. Znajdź czas na regularne ćwiczenia
Zadbaj o siebie w każdym aspekcie. Ćwiczenia aerobowe, czyli aktywność, która podnosi tętno i powoduje pocenie się – to niezwykle skuteczny sposób na poprawę nastroju, zwiększenie energii, wyostrzenie koncentracji i odprężenie zarówno ciała, jak i umysłu. Spacery, bieganie, taniec itp. są szczególnie kojące dla układu nerwowego, ale aby uzyskać maksymalne odprężenie, pamiętaj o regularności tych aktywności.
4. Jedz zdrową i pożywną żywność
Zajadam stres w pracy? 😉 Absolutnie nie! Pamiętaj o posiłku, ale podejmuj mądre, niszczące stres wybory żywieniowe, bo to one mogą mieć ogromny wpływ na to, jak się czujesz w ciągu dnia pracy. Przykładowo, spożywanie niewielkich, częstych i zdrowych posiłków może pomóc twojemu organizmowi w utrzymaniu stałego poziomu cukru we krwi, a to z kolei utrzymuje twoją energię i skupienie oraz zapobiega wahaniom nastroju. Wiele osób zwraca się do niezdrowej „wygodnej żywności” jako sposobu radzenia sobie ze stresem w pracy. Zajdamy stres fast foodami i słodyczami, a pożywienie zawierające cukier lub tłuszcz, takie jak pizza, hamburgery i lody, powoduje, że czujemy się ospali i mniej skłonni do rozwiązywania problemów, które nas czekają, co z kolei tylko zwiększa nasz stres.
Oczywiście unikaj nikotyny. Chociaż wielu z nas ma utkwiony obraz w głowie: stres w pracy? To zróbmy przerwę na papieroska. Nie tędy droga. Palaczom wydaje się, że kolejny papieros ukoi nerwy, ale w rzeczywistości nikotyna jest silnym środkiem pobudzającym, prowadzącym do wyższego, a nie niższego, poziomu niepokoju. Alkohol też spożywajmy z umiarem, ponieważ w ten sposób możemy popaść w nałóg tłumiący nasze prawdziwe emocje.
5. Uważność
Uważność to zdolność zwracania uwagi na chwilę obecną z ciekawością, otwartością i akceptacją, to pewnego rodzaju zatrzymanie się na chwilę, przestój w gonitwie myśli. To trening umysłu, forma relaksacji i ćwiczeń, które skuteczne zmniejszają objawy lęku towarzyszącemu stresowi.
6. Techniki relaksacyjne
Celowe spowolnienie i bycie świadomym swojego otoczenia może zapewnić ci relaks przez cały tydzień. Medytacja, ćwiczenia głębokiego oddechu oraz opisana powyżej uważność pozwolą niwelować skutki stresu.
Stres w pracy, jak sobie z nim radzić we właściwy sposób?
7. Sen
Stres od zawsze powiązany jest ściśle z bezsennością. Brak regularnego snu ogranicza zdolność radzenia sobie nawet z normalnym stresem oraz negatywnie wpływa na nastrój i poglądy. Ujmując wprost: jak masz poradzić sobie nawet z najmniejszym stresem, skoro jesteś już rozdrażniony z powodu chronicznego niewyspania? W higienie snu dbamy o regularność i jego odpowiedni czas trwania, najlepiej by było to od 6 do 8h na dobę. Słuchaj swojego zegara biologicznego i nie zapominaj od regenerującej drzemce w ciągu dnia.
8. Ustal priorytety i zorganizuj swoje otoczenie
Jednym z czynników wywołujących stres jest poczucie przytłoczenia, nawału obowiązków. Poprzez ustawienie odpowiednich celów do wykonania i harmonogram pracy, wyodrębnij swoje priorytety. Terminy wykonania określonej pracy pozwolą ci na rozłożenie pracy na partie. Pamiętaj o używaniu kalendarza, o listach rzeczy do zrobienia. Stań się mistrzem zarządzania sobą w czasie.
9. Zarządzanie sobą w czasie
Od ustalanie priorytetów już tylko krok do wspomnianego wyżej zarządzania sobą w czasie. Spróbuj utworzyć listę priorytetów na początku tygodnia pracy, przygotowując zadania i oceniając je według ważności. Możesz także spróbować pokonać prokrastynację, odkładając określone bloki czasowe na głęboką koncentrację. I oczywiście zapomnij o wielozadaniowości, multitasking to jednak przeżytek wysysający z nas wszelkie pokłady energii. Wielozadaniowość była kiedyś uznawana za fantastyczny sposób na maksymalne wykorzystanie czasu i zrobienie więcej w ciągu jednego dnia, ale na szczęście, ludzie w końcu zaczęli zdawać sobie sprawę, że jeśli mają telefon przy uchu i jednocześnie wykonują obliczenia, ich szybkość i dokładność (nie wspominając o zdrowiu psychicznym) często cierpią.
10. Balans między pracą, a domem
Work-life balance, czyli równowaga między życiem zawodowym, a osobistym. Masz prawo do swojego życia rodzinnego, kulturowego, rozrywkowego; masz prawo do urlopu. Nie pozwól, aby twoje życie było pracą; pielęgnuj swoje zewnętrzne relacje, zainteresowania i umiejętności, których Twoja praca nie wykorzystuje. Zadbaj o swoje relacje z ludźmi; w pracy i poza nią. Stres w pracy nie ma prawa niszczyć twojego domowego ogniska.
11. Bądź pozytywny
Zarządzanie stresem w pracy częściowo zależy od twojego sposobu myślenia, od perspektywy jaką przyjmujesz na dane sytuacje. Mimo, że łatwo jest powiedzieć: „bądź pozytywny”, jest to jeden ze sposobów ukierunkowania się na zmierzenie się z codziennością. Nie bój się błędów, ucz się na nich, a pragnienie bycia doskonałym może spowodować gwałtowny wzrost stresu i spadek poczucia własnej wartości. Pamiętaj, że niepowodzenia cię nie definiują, są tylko okazjami do nauki i rozwoju.
12. Poznaj różnicę między dobrym a złym stresem
Nie każdy stres jest zły i nie każdego stresu można (lub należy) uniknąć. Stres możemy podzielić na ten wyniszczający, ale także motywujący tzw. eustress. Niestety jest on krótkotrwały, więc zadbaj o to by odpowiednio go identyfikować. Jak? Ten temat omówiłam osobno w artykule: „Czy stres może pomóc? Eustres”
13. Poszukaj porady u specjalisty
Uwierz, nie musisz mieć problemów ze zdrowiem psychicznym, aby spróbować terapii. Stres w pracy, poczucie przytłoczenia i związana z tym apatia to doskonały powód, by zwrócić się o dodatkową pomoc i wsparcie do psychologa. Praca z terapeutą może pomóc lepiej zidentyfikować źródła stresu w pracy i znaleźć sposób na rozwiązanie problemów.
14. Pomyśl o nowej pracy
Pomyśl o nowej pracy, o rozwoju kariery zawodowej. Zmiana otoczenia, organizacji pracy może przynieść uwalniające uczucie kierowania swoim życiem. Skup się na swoich atrybutach, planach i znajdź swoją wymarzoną pracę. Pomogą ci w tym portale specjalizujące się w ofertach pracy – odsyłam cię do profesjonalnej wyszukiwarki aplikuj.pl, gdzie znajdziesz oferty pracy z poszczególnych miast, a także z zagranicy.
Podsumowując temat, należy podkreślić, iż niezależnie od rodzaju wykonywanego zawodu, stres w pracy jest szkodliwy dla pracodawców i pracowników. To od ciebie zależy w jaki sposób poradzisz sobie z jego skutkami.