Pomyśl chwilę o swoich największych osiągnięciach. Może to być awans w pracy, certyfikat znajomości języka obcego, obrona pracy magisterskiej, ba wychowanie dziecka na „porządnego” człowieka – wszystko to co wykonujesz z największą starannością. Co wówczas czujesz? Satysfakcję? Jesteś z nich dumny? A może w głębi duszy czujesz, że udało Ci się przypadkowo i tak naprawdę jesteś oszustem? Poznaj przypadłość, która dotyka wielu z nas: syndrom oszusta – czy siedzi też w Tobie? Jak go pokonać?
To jak to jest z tymi sukcesami? Są prawdziwe czy „tylko” Ci się udało? Czy cały czas uważasz, że nie należą Ci się oklaski i że, to co robisz to jedna wielka „ściema”, fart i przypadek? A co jeśli jesteś naprawdę zdolny, posiadasz odpowiednią wiedzę, wykształcenie, zmysł do odnoszenia sukcesu w danej dziedzinie? Bierzesz to pod uwagę? Jeżeli rzadko to najprawdopodobniej dotyka Cię Syndrom Oszusta – Impostor Syndrom
Czym jest Syndrom Oszusta?
Syndrom Oszusta – Impostor Syndrom jest psychologicznym zjawiskiem powodującym brak wiary we własne osiągnięcia. To takie paskudne poczucie, że nie jesteś tak inteligentny, kreatywny i utalentowany jak inni. To przekonanie, że nie zasługujesz na własny sukces. Podejrzewasz, że Twoje osiągnięcia zależą od szczęścia, dobrego wyczucia czasu lub po prostu pojawienia się we właściwym miejscu i we właściwym czasie. Co najgorsze, dochodzi to tego obawa, że pewnego dnia zostaniesz zdemaskowany.
Przerażające, że syndrom oszusta jest bardzo charakterystyczny dla wysoko postawionych kobiet oraz wśród ludzi, którzy wiele w życiu osiągnęli. Przykładowo, znane osoby, które mówią wprost o tych odczuciach to aktorka Emma Watson, aktor Tom Hanks czy amerykańska wpływowa bizneswoman Sheryl Sandberg. Ciekawostką jest fakt, że o skłonności bycia „oszustem” podejrzewał się tez sam Albert Einstein, który miał pod swojego życia zwierzyć swojemu przyjacielowi, że czuje się mimowolnym oszustem z powodu przeceniania jego dorobku naukowego (?!).
Syndrom oszusta może być powiązany z innymi blokującymi emocjami i takimi jak uczuciami jak: strach przed sukcesem, strach przed porażką i samo sabotaż. Często prowadzi do „redukcji biegu”, gdy dokonujesz rewizji wcześniej utrzymanych celów na rzecz tych mniej ambitnych… co oznacza, że nigdy nie wykorzystujesz swojego prawdziwego potencjału.
Syndrom Oszusta – rozpoznanie
Jeśli zauważysz u siebie kilka z poniższych objawów, istnieje duże ryzyko, że również doświadczasz Impostor Syndrom:
- Czy uważasz, że to co robisz to za mało? Że to nigdy nie wystarcza?
- Myślisz o sobie „Nie jestem tego wart” lub „Nie zasługuję na to”
- Martwisz się, że nie możesz sprostać oczekiwaniom innych?
- Zbyt często koncentrujesz się na swoich błędach, a nie na swoich osiągnięciach?
- Siedzi w Tobie perfekcjonizm?
- Czy czasem myślisz, że Twoja praca jest tak naprawdę „łatwa” i każdy mógłby ja wykonać (nawet „sto razy” lepiej od Ciebie)?
- Doświadczasz uczucia „nieadekwatności” do sytuacji i częstego zwątpienia w siebie?
- Uważasz, że nie posiadasz wystarczających talentów do danych zajęć? Albo, że są Twoje talenty i mocne strony są powszechne lub zwyczajne?
Przeanalizuj swoje odpowiedzi, sam najlepiej wiesz, co będą oznaczać (nawet te klika odpowiedzi TAK)
Pamiętaj! Osoba cierpiąca na Syndrom Oszusta uważa, że:
? udało jej się oszukać otoczenie, co do poziomu swoich umiejętności, wyników działania, odniesionych sukcesów; nie wierzy w swoje kompetencje.
? jej sukces jest zależny od innych czynników, niż jej faktyczne umiejętności czy inteligencja, przykładowo: los, traf, szczęście, nawet pomyłka w czyjś działaniach.
? odczuwa strach przed sytuacją, w której otoczenie rozpozna jej „faktyczne oblicze” i będzie musiała ze wstydem, upokorzeniem i porażką zmierzyć się z zastałą rzeczywistością.
? obniża swoją samoocenę, co w konsekwencji wpływa właśnie na efektywność pracy, powoduje stres, zmniejszenia poziomu zadowolenia z życia, a nawet przyczynia się do depresji.
Syndrom Oszusta – 5 sposobów jak go pokonać?
Kiedy nastąpi już prawdziwe, rzetelne rozpoznanie Syndromu Oszusta możemy przystąpić do „uzdrawiania” sytuacji, ponieważ Impostor Syndrom jest całkowicie uleczalny.
Oto kilka przydatnych wskazówek, jak sobie radzić w takiej sytuacji:
1. Przyznaj się!
Pierwszym krokiem do przezwyciężenia Syndromu Oszusta jest potwierdzenie tego, co czujesz i wyjaśnienie dlaczego.
Świetnym sposobem jest tu prowadzenie pewnego dziennika, gdzie w momencie uczucia zwątpienia w siebie, zapisujemy ten fakt. Bądź jak najbardziej konkretny w każdej sytuacji, ponieważ są szanse, że kiedy to napiszesz, zobaczysz drugie dno sytuacji. Bądź świadomy automatycznych negatywnych myśli i uczuć; zawsze miej „pod ręką” swoje wykształcenie oraz doświadczenie zawodowe. I teraz zacznij pracę nad odpowiednimi myślami, afirmacjami, motywacjami. A przede wszystkim używaj Komunikatu Ja do opisywania emocji:
Najważniejsze: opracuj zdania, które mają przeciwstawiać się negatywnemu myśleniu oszusta, przykładowo:
✔️ Mam kwalifikacje do tego zadania, ponieważ…
? Wykonałem to najlepiej jak potrafię…
☑️ Jestem najlepszy w tym, bo…
2. On i Ona też są oszustami?
Czy myślisz, że wszyscy w około posiadają bardzo wysoką samoocenę i nigdy, nawet przez chwile, nie pomyśleli o sobie w ramach Syndromu Oszusta? Na pewno masz w swojej głowie przykład osoby, którą szczerze podziwiasz za osiągnięcia, która jest inteligentna, elokwentna i odnosi sukces. Czasem i ta osoba musiała przejść długą drogę ze swoja samooceną, ze swoim „oszustem”. Uwierz, że wielu z nas nosi w sobie podobne problemy, ale stara radzić sobie z nimi. Jak? Robi swoje, pracuje nad sobą, walczy. Porozmawiaj z ludźmi, którym ufasz. Będziesz zaskoczony, ilu znajomych może rozumieć Twoje „oszukane” samopoczucie.
3. Poczucie własnej wartości i samoocena.
Filary wszystkiego co się nas dotyczy – poczucie własnej wartości i samoocena. Możesz zbudować ich solidne podstawy poprzez bycie bardziej świadomym swoich mocnych i słabych stron. Tylko spisz je na kartkę (!) – ujrzyj ich blask i cienie, zobaczysz wówczas inną perspektywę. Aby nie powielać pewnych słów przejdź do dedykowanej treści:
4. Pokonaj Perfekcjonizm
Perfekcjoniści czyli osoby, które stawiają sobie nieracjonalnie wysokie cele, przy czym czują wstyd lub rozczarowanie, gdy zawodzą. Perfekcjonizm ma bowiem pozytywne i negatywne oblicze. Szukaj odpowiedzi jak stawiać sobie realistycznie, ambitne i osiągalne cele. Nie postrzegaj swoich błędów jako coś, czego się wstydzisz, traktuj je jako doświadczenia edukacyjne, które pomogą Ci osiągnąć jeszcze lepsze wyniki następnym razem.
5. Halo, halo! Odniosłem sukces!
Często osoby ze Syndromem Oszusta mają trudności z zaakceptowaniem i akcentowaniem własnych sukcesów. Kiedy wszystko idzie dobrze, przypisują swój sukces czynnikom zewnętrznym, takim jak ciężka praca zespołowa, pomoc innych lub szczęście, a z drugiej strony, kiedy coś idzie nie tak, obwiniają siebie, czują zwątpienie.
W takiej sytuacji weź odpowiedzialność za swoje osiągnięcia, za swój sukces. Kiedy osiągniesz cel lub dokończysz ważny projekt, potwierdź to głośno, że to dzięki Twoim talentom i umiejętnościom udało się go osiągnąć. Ba, ćwicz słuchanie uwielbienia, czekaj na szczere komplementy, chwal się dobrym!
Sukces polega na przechodzeniu od porażki do porażki bez utraty entuzjazmu. Winston Churchill
Powyższe informacje były jedynie wstępem do tematu Syndromu Oszusta. Moim założeniem nie jest spychanie naszych niepowodzeń na taką przypadłość, jednak chcę abyś zastanowił się nad swoim działaniem. Czy czasami nie jest w nas za dużo frustracji, złości i braku wiary w swoje umiejętności i sukces? Jaką Ty masz opinię na ten temat? Jeśli masz ochotę, napisz w komentarzu, zapraszam też na social media – Facebook lub LinkedIn. Za każde machnięcie łapką bardzo dziękuję
Strony warte polecenia:
Lektury warte polecenia
- Joan Harley i Cyntia Katz – współautorzy książki „The Impostor Phenomenon”
05/07/2020 o 16:01
Niestety, to zwykle ma swoje korzenie w dzieciństwie. Warto poszukać, przyczyn. Wtedy łatwiej sobie z tym poradzic.
14/02/2019 o 23:54
Nie słyszałam nigdy o tym syndromie
11/02/2019 o 23:01
Bardzo ciekawy temat. Świetnie napisane
08/02/2019 o 10:02
Raczej nie cierpię
06/02/2019 o 14:14
Świetny wpis 🙂
06/02/2019 o 14:28
Dziękuję, zapraszam częściej 🙂
02/02/2019 o 15:42
Bardzo interesujący temat 🙂
03/02/2019 o 16:20
Zgadzam się 🙂
26/01/2019 o 14:40
Interesujący wpis. Świetny temat 🙂
30/01/2019 o 16:21
Dziękuję, zapraszam częściej 🙂
21/01/2019 o 15:55
Bardzo ciekawy artykuł – wydaje się, że niewiele mówi się o tym zjawisku
04/01/2019 o 23:57
Nie pomyslałabym tak o sobie
03/01/2019 o 12:27
ciekawy temat 🙂