Krytyczne myślenie. W czym Ci pomoże?

Jakie jest Twoje pierwsze skojarzenie na hasło „krytyczne myślenie”? Ocena, osąd? A może zakrzywione relacje z ludźmi? Dziś więc od drugiej strony rozgryziemy to pojęcie; w ujęciu, gdy krytyczne myślenie to umiejętność jasnego i racjonalnego myślenia, rozumienia logicznego, które ma za zadnie przynieść nam odpowiedzi na pewne pytania i pomóc w lepszym funkcjonowaniu, takim efektywnym działaniu. Czym jest więc krytyczne myślenie?

Krytyczne myślenie. W czym Ci pomoże?

Krytyczne myślenie – Critical Thinking można opisać jako zdolność do refleksyjnego i niezależnego myślenia; co więcej, jest to umiejętność jasnego i racjonalnego myślenia o tym, co robić lub w co wierzyć. Ktoś, kto posiada umiejętności krytycznego myślenia, obejmuje działaniem następujące czynności:

• potrafi logicznie zrozumieć powiązania między pomysłami,
• identyfikuje, konstruuje i oceniania argumenty,
• wykrywa niespójności typowych błędów w rozumowaniu,
• systematycznie rozwiązuje problemy,
• potrafi uzasadnić swoje przekonania i wartości.

Brzmi za bardzo ogólnie? Może nieco, tylko pamiętaj, że taką definicje musisz dopasować do swojego działania, do sposobu odbierania informacji, do tego w jaki sposób je przetwarzasz. Krytyczne myślenie wymaga użycia umiejętności rozumowania, ponieważ chodzi tu o bycie aktywnym uczniem, a nie tylko biernym odbiorcą informacji. Myśliciele krytyczni będą identyfikować, analizować i rozwiązywać problemy systematycznie, a nie intuicyjnie lub instynktownie. Mówiąc wprost: krytyczne myślenie to sposób myślenia o tym, co aktualnie zajmuje twój umysł, ale taki, by dojść do najlepszego możliwego wniosku.

Krytyczne myślenie – czym jest?

Przede wszystkim zapamiętaj, że krytyczne myślenie nie jest jedynie kwestią gromadzenia informacji. Przykładowo osoba z dobrą pamięcią i znająca wiele faktów niekoniecznie jest dobra w krytycznym myśleniu. Idźmy w kierunku podejścia, że krytyczny myśliciel jest w stanie wywnioskować konsekwencje z tego, co wie; i wie, jak wykorzystać informacje do rozwiązywania problemów, a także szukać odpowiednich źródeł informacji, by samemu sobie to uświadomić. Rozumiesz różnice? Nie chodzi o to by być maszyną, która coś powiela z zasobów, a taką, która potrafi przetwarzać w najlepszy sposób, to co już posiada.

W skrócie: umiejętności, których potrzebujemy, aby móc myśleć krytycznie, są zróżnicowane i obejmują:

• obserwację,
• analizę,
• interpretację,
• refleksję,
• ocenę,
• wnioskowanie,
• wyjaśnienie,
• rozwiązywanie problemów
• i podejmowanie decyzji.

 

Krytyczne myślenie – w jaki sposób przebiega ten proces?

W pewnym skrócie:

1. Pomyśl o danym temacie lub problemie w obiektywny, chłodny sposób.
2. Zidentyfikuj różne argumenty związane z konkretnym problemem.
3. Oceń punkt widzenia, aby określić jego mocne i prawidłowe aspekty.
4. A teraz rozpoznaj wszelkie słabości lub punkty ujemne, które występują w dowodach lub argumentach.
5. Zauważ, jakie mogą być konsekwencje mocnych i słabych argumentów.
6. Podaj uporządkowane rozumowanie i poparcie dla argumentów, który chcesz przedstawić.

Krytyczne myślenie to kompetencja miękka (soft sklills)

Pamiętaj, że critical thinking jest jedną z kompetencji miękkich, możesz ją permanentnie rozwijać. Więcej na ten temat soft sklls przeczytasz tutaj:

• Jakie posiadasz kompetencje miękkie? + test

 

Krytyczne myślenie – proste ćwiczenie:

Pomyśl o czymś, co ktoś ostatnio ci powiedział. Następnie zadaj sobie następujące pytania:

• Kto to powiedział?
• Ktoś kogo znasz? Czy to jest ważne, kto ci to powiedział?
• Co dokładnie powiedział?
• Czy podał fakty lub opinie? Czy przedstawił wszystkie fakty? 
• Gdzie to powiedział?
• Czy było to na forum publicznym czy prywatnym? 
• Kiedy to powiedział?
• Czy było to przed, w trakcie lub po ważnym wydarzeniu? Czy wyczucie czasu było tu ważne?
• Dlaczego to powiedział?
• Czy wyjaśnił, uzasadnił swoją opinię? 
• Jak to powiedział?
• W jakich emocjach to powiedział? Był zadowolony, smutny, rozgoryczony?
• Czy rozumiesz, co zostało powiedziane?
• Co chcesz teraz osiągnąć?

Przeanalizuj swoje odpowiedzi, zastanów się nad ich sensem. Pamiętaj – im bardziej jesteśmy świadomi siebie, naszych mocnych i słabych stron, tym bardziej prawdopodobne jest, że nasze krytyczne myślenie będzie produktywne.

Krytyczne myślenie – znaczenie zawodowe

? Krytyczne myślenie jest umiejętnością myślenia jasnego i racjonalnego. Jeśli pracujesz w edukacji, finansach, zarządzaniu, badaniach naukowych lub np. w zawodzie prawniczym, wówczas krytyczne myślenie jest bardziej porządne i poszukiwane przez pracodawców. Ale umiejętność analitycznego myślenia i rozwiązywania problemów jest atutem każdej kariery. Krytyczne myślenie jest szczególnie ważne w gospodarce opartej na wiedzy i technologii (IT). Musimy nauczyć się szybko i skutecznie radzić sobie ze zmianami. 

? Krytyczne myślenie promuje kreatywność, ponieważ wymyślne rozwiązanie problemu polega nie tylko na nowych pomysłach. Odgrywa ono kluczową rolę w ocenie nowych pomysłów, wybieraniu najlepszych i modyfikowaniu ich w razie potrzeby.

? Krytyczne myślenie jest kluczowe dla autorefleksji i samopoznania, ponieważ aby żyć w sposób znaczący i odpowiednio kształtować nasze życie, musimy uzasadnić i zastanowić się nad naszymi wartościami i decyzjami. Takie myślenie dostarcza narzędzi do takiego procesu samooceny.

Powyższe informacje były jedynie wstępem do wymagającego tematu jakim jest critical thinking. Jednakże, uważam, że warto przyjrzeć się tej umiejętności i spróbować myśleć, zanim pomyślisz ? A jaką Ty masz opinię na ten temat? Jeśli masz ochotę napisz w komentarzu jaki styl jest Ci najbliższy. Zapraszam też na social media – Facebook lub LinkedIn. Za każde machnięcie łapką bardzo dziękuję  

 

Strony warte polecenia:

• www.criticalthinking.pl
• www.criticalthinkeracademy.com

Lektury warte polecenia

• Marilee Adams, Myślenie pytaniami, Studio Emka 2011, klik po książkę

• Maciej Soin, Kryzys filozofii i zadanie krytycznego myślenia, Wyd. IFiS Pan 2017, klik po książkę 

• Ewa Wasilewska-Kamińska, eBook Myślenie krytyczne jako cel kształcenia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2016, klik po ebook