Jakie jest Twoje pierwsze skojarzenie na hasło „krytyczne myślenie”? Ocena, osąd? A może zakrzywione relacje z ludźmi? Dziś więc od drugiej strony rozgryziemy to pojęcie; w ujęciu, gdy krytyczne myślenie to umiejętność jasnego i racjonalnego myślenia, rozumienia logicznego, które ma za zadnie przynieść nam odpowiedzi na pewne pytania i pomóc w lepszym funkcjonowaniu, takim efektywnym działaniu. Czym jest więc krytyczne myślenie?
Krytyczne myślenie. W czym Ci pomoże?
Krytyczne myślenie – Critical Thinking można opisać jako zdolność do refleksyjnego i niezależnego myślenia; co więcej, jest to umiejętność jasnego i racjonalnego myślenia o tym, co robić lub w co wierzyć. Ktoś, kto posiada umiejętności krytycznego myślenia, obejmuje działaniem następujące czynności:
- potrafi logicznie zrozumieć powiązania między pomysłami,
- identyfikuje, konstruuje i oceniania argumenty,
- wykrywa niespójności typowych błędów w rozumowaniu,
- systematycznie rozwiązuje problemy,
- potrafi uzasadnić swoje przekonania i wartości.
Brzmi za bardzo ogólnie? Może nieco, tylko pamiętaj, że taką definicje musisz dopasować do swojego działania, do sposobu odbierania informacji, do tego w jaki sposób je przetwarzasz. Krytyczne myślenie wymaga użycia umiejętności rozumowania, ponieważ chodzi tu o bycie aktywnym uczniem, a nie tylko biernym odbiorcą informacji. Myśliciele krytyczni będą identyfikować, analizować i rozwiązywać problemy systematycznie, a nie intuicyjnie lub instynktownie. Mówiąc wprost: krytyczne myślenie to sposób myślenia o tym, co aktualnie zajmuje twój umysł, ale taki, by dojść do najlepszego możliwego wniosku.
Krytyczne myślenie – czym jest?
Przede wszystkim zapamiętaj, że krytyczne myślenie nie jest jedynie kwestią gromadzenia informacji. Przykładowo osoba z dobrą pamięcią i znająca wiele faktów niekoniecznie jest dobra w krytycznym myśleniu. Idźmy w kierunku podejścia, że krytyczny myśliciel jest w stanie wywnioskować konsekwencje z tego, co wie; i wie, jak wykorzystać informacje do rozwiązywania problemów, a także szukać odpowiednich źródeł informacji, by samemu sobie to uświadomić. Rozumiesz różnice? Nie chodzi o to by być maszyną, która coś powiela z zasobów, a taką, która potrafi przetwarzać w najlepszy sposób, to co już posiada.
W skrócie: umiejętności, których potrzebujemy, aby móc myśleć krytycznie, są zróżnicowane i obejmują:
- obserwację,
- analizę,
- interpretację,
- refleksję,
- ocenę,
- wnioskowanie,
- wyjaśnienie,
- rozwiązywanie problemów
- i podejmowanie decyzji.
Krytyczne myślenie – w jaki sposób przebiega ten proces?
W pewnym skrócie:
- Pomyśl o danym temacie lub problemie w obiektywny, chłodny sposób.
- Zidentyfikuj różne argumenty związane z konkretnym problemem.
- Oceń punkt widzenia, aby określić jego mocne i prawidłowe aspekty.
- A teraz rozpoznaj wszelkie słabości lub punkty ujemne, które występują w dowodach lub argumentach.
- Zauważ, jakie mogą być konsekwencje mocnych i słabych argumentów.
- Podaj uporządkowane rozumowanie i poparcie dla argumentów, który chcesz przedstawić.
Krytyczne myślenie to kompetencja miękka (soft sklills)
Pamiętaj, że critical thinking jest jedną z kompetencji miękkich, możesz ją permanentnie rozwijać. Więcej na ten temat soft sklls przeczytasz tutaj:
Krytyczne myślenie – proste ćwiczenie:
Pomyśl o czymś, co ktoś ostatnio ci powiedział. Następnie zadaj sobie następujące pytania:
- Kto to powiedział?
- Ktoś kogo znasz? Czy to jest ważne, kto ci to powiedział?
- Co dokładnie powiedział?
- Czy podał fakty lub opinie? Czy przedstawił wszystkie fakty?
- Gdzie to powiedział?
- Czy było to na forum publicznym czy prywatnym?
- Kiedy to powiedział?
- Czy było to przed, w trakcie lub po ważnym wydarzeniu? Czy wyczucie czasu było tu ważne?
- Dlaczego to powiedział?
- Czy wyjaśnił, uzasadnił swoją opinię?
- Jak to powiedział?
- W jakich emocjach to powiedział? Był zadowolony, smutny, rozgoryczony?
- Czy rozumiesz, co zostało powiedziane?
- Co chcesz teraz osiągnąć?
Przeanalizuj swoje odpowiedzi, zastanów się nad ich sensem. Pamiętaj – im bardziej jesteśmy świadomi siebie, naszych mocnych i słabych stron, tym bardziej prawdopodobne jest, że nasze krytyczne myślenie będzie produktywne.
Krytyczne myślenie – znaczenie zawodowe
? Krytyczne myślenie jest umiejętnością myślenia jasnego i racjonalnego. Jeśli pracujesz w edukacji, finansach, zarządzaniu, badaniach naukowych lub np. w zawodzie prawniczym, wówczas krytyczne myślenie jest bardziej porządne i poszukiwane przez pracodawców. Ale umiejętność analitycznego myślenia i rozwiązywania problemów jest atutem każdej kariery. Krytyczne myślenie jest szczególnie ważne w gospodarce opartej na wiedzy i technologii (IT). Musimy nauczyć się szybko i skutecznie radzić sobie ze zmianami.
? Krytyczne myślenie promuje kreatywność, ponieważ wymyślne rozwiązanie problemu polega nie tylko na nowych pomysłach. Odgrywa ono kluczową rolę w ocenie nowych pomysłów, wybieraniu najlepszych i modyfikowaniu ich w razie potrzeby.
? Krytyczne myślenie jest kluczowe dla autorefleksji i samopoznania, ponieważ aby żyć w sposób znaczący i odpowiednio kształtować nasze życie, musimy uzasadnić i zastanowić się nad naszymi wartościami i decyzjami. Takie myślenie dostarcza narzędzi do takiego procesu samooceny.
Powyższe informacje były jedynie wstępem do wymagającego tematu jakim jest critical thinking. Jednakże, uważam, że warto przyjrzeć się tej umiejętności i spróbować myśleć, zanim pomyślisz ? A jaką Ty masz opinię na ten temat? Jeśli masz ochotę napisz w komentarzu jaki styl jest Ci najbliższy. Zapraszam też na social media – Facebook lub LinkedIn. Za każde machnięcie łapką bardzo dziękuję
Strony warte polecenia:
- www.criticalthinking.pl
- www.criticalthinkeracademy.com
Lektury warte polecenia
- Marilee Adams, Myślenie pytaniami, Studio Emka 2011, klik po książkę

- Maciej Soin, Kryzys filozofii i zadanie krytycznego myślenia, Wyd. IFiS Pan 2017, klik po książkę

- Ewa Wasilewska-Kamińska, eBook Myślenie krytyczne jako cel kształcenia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2016, klik po ebook

30/05/2019 o 08:15
Bardzo dobry wpis!
26/02/2019 o 11:39
Warto było przeczytać
27/02/2019 o 10:27
Dziękuję, polecam się 🙂
07/02/2019 o 13:11
Mądre słowa
07/02/2019 o 16:33
Polecam 🙂
30/11/2018 o 14:15
Fajny wpis. Zastanawiam się czemu nie uczy się tego w większości szkół.
30/11/2018 o 13:09
dobrze mieć takie myslenie wobec siebie, bo to sprawia, że ciągle chcemy sie rozwijać