Czy socjotechniki to jedna wielka manipulacja człowiekiem, a inaczej mówiąc odwracanie uwagi ofiary, wyprowadzanie jej z równowagi, rozpraszanie, czasem kłamstwo? Jej celem jest osiągnięcie swoich ukrytych zamiarów, wywieranie wpływu na drugiego człowieka. Stosuje się w życiu codziennym, pracy, polityce oraz sprzedaży (reklamie!). Znasz je? A może wykorzystujesz nieświadomie do własnych realizacji swoich zamiarów? Gorzej, jeśli robisz to świadomie 😉

 

Podstawowe metody socjotechniki to np. perswazja, manipulacja, intensyfikacja lęku. Mimo, że wymienione różnią się od siebie w sposobie i skutku działania, łącza się w nacisku wywieranym na drugiego człowieka. Oparte są na emocjach (strach, współczucie, miłość), ale i na intelekcie (pokazywanie danych statystycznych, powoływanie się na autorytety i społeczny dowód słuszności). To także okryte złą sławą techniki NLP  programowanie neurolingwistyczne).

 

Socjotechniki to ogół metod i działań zmierzających do wywołania pożądanych przemian w postawach lub zachowaniach społecznych np. oddziaływanie (pozytywne lub negatywne) rządu na społeczeństwo, wpływ reklamy na zachowania konsumpcyjne. To ważny element walki o władzę czy rozwiązywania konfliktów społecznych.

Socjotechnika określana jest też jako inżynieria społeczna lub socjalna. W odniesieniu do władzy rządzącej, można ją nazwać również przemyślanym przekształcaniem społeczeństwa.

.

Przykładowe techniki:

• zdanie większości – nic innego jak twierdzenie, że wszyscy tak mówią i podzielą tą opinie, to społeczny dowód słuszności; bo jak większość coś uważa, to pewnie jest to dobre i potwierdzone
• pozorny wybór – masz przedstawione kilka punktów widzenia, ale ten, który jest wyborem mówiącego jest przedstawiony w pozytywnym świetle i w superlatywach
• autorytet – odwołanie się do znanego i powszechnie cenionego autorytetu zawsze pozytywnie wpływa na nasze zdanie (zasada autorytetu)
• niezależne zdanie – mówiący tak formułuje zdanie, że masz wrażenie, że nie zależy mu na przekonaniu Cię do niego; a jeżeli nie nalega i nie jest natarczywy, to szybciej wzbudzi zainteresowanie
• ośmieszenie – mówiący stara się ośmieszyć nieodpowiadające mu założenia
• selekcja faktów – manipulujący wybiera do przekazu tylko te fakty, które są dla niego wygodne i pozwalają przeforsować swoje zdanie
• wskazanie wroga (negatywnych grup odniesienia) – mówiący sprytnie wskazuje wspólnego wroga, który chce zakłócić wspólne dobro, tym bardziej powoduje koncentracje grupy wokół swoich przekonań
• zamiana nazw (nowomowa) – czyli tworzenie nowych pojęć, którym nadaje się silne tło emocjonalne, po to by wykorzystywać je w przekazie do znającej temat grupy
• kłamstwo – najprostsze i najbardziej nieetyczne zachowanie; mówiący celowo zataja pewne fakty i ogranicza dostęp do źródeł informacji
• stereotypy – manipulator wykorzystuje utarte stereotypy i sam tworzy nowe, aby później wykorzystywać je w swoim przekazie, wzmocnić jego siłę
• tło emocjonalne – wzbudzenie przez manipulującego pozytywnego odbioru pozwala mu na szybsze i szersze docieranie ze swoim przekazem, przecież jak ktoś ma sympatyczny wizerunek to pewnie mówi prawdę (3 zasady lubienia)
• slogany – tworząc własny slogan, można go rozpowszechnić i zakorzenić w umyśle odbiorców; rozpoczyna się identyfikacja osoby, marki

 

Tyle z teorii. A teraz techniki w oparciu o konkretne przykłady:

1. Wyprowadzenie osoby z równowagi

Osoba, która chce przejąc ster nad dyskusją wyprowadzi Cię z równowagi – dosłownie zirytuje, zignoruje, zdenerwuje. Spowoduje to Twoje rozproszenie uwagi i przejęcie przez manipulanta inicjatywy.

Przykład:

Masz ważne spotkanie, na którym musisz powiedzieć jako pierwszy parę słów, wpada TEN obywatel – jest spóźniony, ale odprężony, wita się ze wszystkim, zapominając o Tobie. Zabiera Ci uwagę i rozprasza towarzystwo.

2. Generalizowanie (wyolbrzymianie)

Technika ta towarzyszy nam codziennie, szczególnie w reklamach. Polega na dodatnim wyolbrzymieniu i nadaniu ogólności dla danego zagadnienia, aby podkreślić jego znaczenie jako potrzebne i pożądane. Są to przeważnie slogany, wypowiedzi, informacje. Często nie posiadamy statystyk, które zbadają dane generalizowane zjawisko.

Przykład

reklamy tv – „większość stomatologów poleca pastę…” , „co druga polka kupuje…”

3. Wyjątkowe określenie

Podobny i czasem wynikający z powyższego. Manipulant opisując swój produkt jako wyjątkowy, wspaniały, cudowny lub jedyny w swoim rodzaju – klasyfikuje go odpowiednio w umysłach odbiorców. A intensyfikacja tych komunikatów, utarta już społecznie marka, tylko wzmacnia ten przekaz.

Przykład

Wizerunki światowych marek produktów spożywczych, przemysłowych, a szczególnie technologicznych. Większość z nich jest wyjątkowa 😉

4. Cios poniżej pasa czyli ad personam

Bardzo perfidna taktyka, która polega na przypisaniu danej sprawie lub co gorsza osobie treści, które nie mają znaczenia w danym temacie. Nie ma ona żadnej konstruktywnej myśli. Ma za zadanie ośmieszyć, obrazić, zdyskredytować w oczach innych i sprowadzić tok dyskusji na tory manipulanta. Żeby się obronić nie powinniśmy pewnym faktom gwałtownie zaprzeczać, a raczej podać przeciwnikowi logiczny kontrargument lub/i zastosować technikę mostu (o niej poniżej).

Przykład

Wytknięcie komuś najgorszej wpadki lub trudnej, kompromitującej sytuacji z życia.

5. Technika mostu

Podczas dyskusji zostaje poruszony niewygodny temat dla manipulanta, postanawia go ominąć i przekierować. Oczywiście w sposób naturalny, niezauważalny i w ten sposób unika odpowiedzi na pytanie.

Przykład

Podczas konferencji prasowej pewnego urzędnika/ministra:

– Co pan sądzi o dziurze budżetowej samorządu za rok 2016? Przecież to niedopuszczalne

– Całkowicie zgadzam się z panem i obiecuję, że sytuacja zostanie wyjaśniona. I bardzo dobrze, że pan o tym wspomniał, bo to łączy się z tematem nieodpowiedzialności opozycji w temacie obsadzania w zeszłej kadencji stanowisk urzędniczych… (+reszta komunikatu)

6. Nie, nie i jeszcze raz nie

Technika polegająca na zaprzeczaniu wraz z ignorującym gestem dłoni. Jest to sposób na zanegowanie zdania rozmówcy. Oczywiście w sposób mocny, wyrazisty, ale i zrównoważony. Manipulant dobitnie pokazuje osobom zgromadzonym, że mówiący sam nie wiem co chce przekazać i mija się z prawdą.

7. Przygotowanie merytoryczne

Nie ma to jak wiedza. Jest kluczem do naszych umysłów, bo przygotowanie merytoryczne, posiadanie statystyk i wyników badań przekonuje większość rozmówców. I cóż z tego, ze czasem kartki te są zapisane pustymi frazesami lub danymi sprzed 30 lat. Są pewne fakty, statystyki, wiedza – manipulant ma oręż.

 

A co powinnam dodać po tych wszystkich manipulacjach? Że słowem kluczem do naszego umysłu powinna być prawda i szczerość. Że nie mam ochoty sprawdzać najnowszego sosu do pieczeni i niekoniecznie wierzę w technologiczne cuda pewnej marki, a przede wszystkim w przemowy polityka x. A to, w co Ty wierzysz niech zostanie nie zachwiane przez sztuczki manipulanta. Bo manipulowane społeczeństwo nie potrafi rozumieć pewnych procesów, a także metod kontroli. 

Chcemy czy nie, każdego dnia jesteśmy narażeni z każdej strony na manipulację różnych firm, marek, władzy, mediów, a nawet osób z naszego otoczenia. Większość działa ogłupiająco – przedstawiając nam to, co chcą, a ich słowa, gesty i obrazy szybko lądują w naszej podświadomości, tworząc nowy obraz rzeczywistości. Przecież i ja, taka mądrala daję się na to złapać…

Lektury warte uwagi:

• Ch. Handnagy, Socjotechnika Sztuka zdobywania władzy nad umysłami, Wyd. Helion – KLIK po książkę

  

• Marek Skała, Manipulacja odczarowana!, Wyd. Helion – KLIK po książkę 

  

• Susan Forward Frazier Donna, Szantaż emocjonalny. Jak się obronić przed manipulacją i wykorzystaniem, Wyd. GWP – KLIK po książkę

  

• Gloria Beck, Zakazana Retoryka. Podręcznik manipulacji, Wyd. Sensus – KLIK po książkę

  

• Robert Cialdini, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka”  – KLIK po książkę

  

• Andrzej Batko, Sztuka perswazji, czyli język wpływu i manipulacji, Wyd. Helion – KLIK po książkę 

  

A teraz bez zbędnej manipulacji, jeżeli masz ochotę wyraź swoje zdanie. Machnij do mnie łapką – zostaw komentarz lub odwiedź social media np. Facebook  Za każdy odzew dziękuję.