Emocje towarzyszą Ci zawsze – przyjemne i nieprzyjemne; doświadczasz je codziennie. W obecnym momencie zapewne także je odczuwasz: zaciekawienie, zadowolenie, radość, zniechęcenie, frustrację lub nawet irytację. Zastanawiałeś się kiedykolwiek czy potrafisz je „zrozumieć”? I właściwie w jakim celu? Ponieważ to emocje bardzo często zarządzają naszymi odruchami i działają szybciej niż myślenie racjonalne. Inteligencja emocjonalna – włącz ją!
Ile razy w życiu zdarzyło Ci się żałowałeś pewnych słów? Pewnego zachowania? A ile razy odczuwałeś dumę i zadowolenie ze swoich mniejszych lub większych sukcesów? W jaki sposób opiszesz swoje relacje z otoczeniem (szefem, partnerem, teściową)? Co wówczas czujesz? Zawsze emocje. Towarzyszą Ci wszędzie, w każdym momencie je odczuwasz. To emocje odpowiedzialne są za Twoją reakcje na dany temat, łączą lub dzielą Cię z ludźmi, potrafią pomóc bądź być trudnymi w codzienności.
Czym jest inteligencja emocjonalna? 
Inteligencja emocjonalna (ang. emotional quotient EQ, emotional intelligence EI) to umiejętność rozpoznawania, rozumienia i zarządzania emocjami – swoimi i osób w Twoim otoczeniu. To także zdolność radzenia sobie w sytuacjach trudnych, np. zawiązanych ze stresem. EI to elastyczność w dostosowaniu się do warunków zmiennych. Inteligencja emocjonalna jest uzupełnieniem inteligencji poznawczej i jest mierzona ilorazem inteligencji (wskaźnik IQ). Dzięki EQ łatwiej nawiązujemy i podtrzymujemy relacje z ludźmi, potrafimy współpracować w grupie i skutecznie rozwiązujemy problemy. Jest nam po prostu łatwiej w codzienności. Człowiek z wysokim ilorazem EI ma wyższe poczucie wewnętrznego spokoju i sprawczości, łatwiej odnajduje się w wielu sytuacjach społecznych; potrafi zadbać o swoje emocje, ale i być wsparciem dla drugiego człowieka.
Skąd się bierze inteligencja emocjonalna?
Inteligencja emocjonalna wiążę się ze świadomością własnych emocji, zarówno tych przyjemnych, jak i tych trudnych. Osoby o wysokim wskaźniku EQ potrafią zaglądać w głąb siebie, by rozpoznać i zrozumie co się z nimi dzieje. Skąd tak naprawdę wypływa frustracja, wstyd czy duma. EI jest bardzo ważną umiejętnością społeczną, kompetencją miękką. I mimo, że każdy z nas przynajmniej częściowo dziedziczy po rodzicach charakter i temperament, to wysokość wskaźnika EQ nie jest cechą wrodzoną; uczymy się ją w przeciągu naszego życia, często na podstawie doświadczeń.
Odnośnie kompetencji miękkich – wiedzy o nich i Twojego poziomu pewnych umiejętności zapoznaj się z artykułem: Jakie posiadasz kompetencje miękkie? (w tym darmowy test).
Jakie korzyści osiągasz przy wysokim wskaźniku inteligencji emocjonalnej?
- łatwiej nawiązujesz i efektywniej podtrzymujesz relacje z ludźmi (potrafisz odczytywać czyjeś stany emocjonalne)
- potrafisz oswoić stres, jesteś świadomy z czego on wynika, jak na Ciebie działa i w jaki sposób możesz o zniwelować;
- umiesz współpracować z ludźmi,
- rzadziej jesteś prowokatorem konfliktów, a wręcz potrafisz je rozwiązać, szukasz kompromisu,
- potrafisz efektywniej motywować się do działania i osiągania wyznaczonych celów,
- Twoje poczucie własnej wartości i samooceny oscyluje na zdrowym poziomie,
- w sferze zawodowej jest bardzo cennym pracownikiem!
Typologia kompetencji emocjonalnych
Do inteligencji emocjonalnej zalicza się trzy główne grupy kompetencji: kompetencje psychologiczne, społeczne oraz prakseologiczne (kompetencje działania).
1. Kompetencje psychologiczne to relacje z samym sobą, gdzie występują:
- Samoświadomość, czyli świadomość emocjonalna; to umiejętność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych, wiedza o swoich uczuciach, wartościach, preferencjach oraz możliwościach.
- Samoocena, czyli obraz samego siebie, poczucie własnej wartości, wiara we własne siły, świadomość swoich mocnych stron, możliwości, umiejętności oraz swoich ograniczeń i słabych stron.
- Samokontrola/samoregulacja, to zdolność świadomego reagowania na bodźce zewnętrzne, kontrolowania swoich stanów emocjonalnych, to także umiejętność radzenia sobie ze stresem oraz kształtowania własnych emocji zgodnie z samym sobą, z własnymi normami, zasadami oraz wyznawanymi wartościami.
2. Kompetencje społeczne to relacje z innymi, gdzie występują:
- Asertywność, to umiejętność otwartego wyrażania własnego zdania; to wyrażanie emocji, postaw oraz wyznawanych wartości bez naruszania praw i psychicznego terytorium innych osób.
- Empatia, czyli umiejętność doświadczania i rozumienia stanów emocjonalnych innych ludzi, to uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i wartości osób z otoczenia; to także chęć pomocy, wsparcia i wrażliwość na drugiego człowieka.
- Współpraca, czyli umiejętność tworzenia więzi i współdziałania z innymi; pracy zespołowej na rzecz osiągania wspólnych celów (wykonywania zadań) oraz wspólnego rozwiązywania problemów.
- Perswazja, czyli umiejętność wpływania na innych ludzi, wzbudzania w nich pożądanych zachowań i reakcji.
- Przywództwo, to motywowanie i inspirowanie, wyzwalanie energii w ludziach, to wyznaczanie wizji działania, a także zdolność zjednywania sobie zwolenników.
3. Kompetencje prakseologiczne to kompetencje działania, gdzie występują:
- Zdolności adaptacyjne, czyli zdolności radzenia sobie w zmieniającym się środowisku, elastyczność w stosunku do zmian z otoczenia.
- Motywacja, czyli proces pobudzania się do działania na rzecz realizacji celów; własne zaangażowanie i skłonności emocjonalne, które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie; to siła napędowa Twoich działań.
- Sumienność, czyli zdolność przyjmowania i wykonania powierzony zadań; to także umiejętność czerpania zadowolenia z wykonywanych obowiązków i konsekwencja w działaniu.
Trzy główne modele inteligencji emocjonalnej
W 1990 roku dwaj amerykańscy uczeni, Peter Salovey i John Meyer, stworzyli pojęcie inteligencji emocjonalnej, które do psychologii wprowadził i po raz pierwszy opisał Daniel Goleman. Możemy więc wypunktować trzy najbardziej powszechne modele inteligencji emocjonalnej i jej twórców:
- Model umiejętności EI psychologów Jacka Mayera i Petera Salovey to cztery obszary tworzące inteligencję emocjonalną tj.: spostrzeganie emocji, wspomaganie myślenia za pomocą emocji, rozumienie emocji oraz kierowanie emocjami.
- Model kompetencji EI psychologa Reuven Bar-On opisuje ją składową pięciu elementów: inteligencji intrapersonalnej (czyli tej wewnętrznej człowieka), inteligencji interpersonalnej (społecznej), radzenia sobie ze stresem, zdolności przystosowawcze (adaptacji) oraz ogólny nastrój.
- Według psychologa Daniela Golemana inteligencja emocjonalna (model wydajności) to „zdolności rozpoznawania przez nas naszych własnych uczuć i uczuć innych, zdolności motywowania się i kierowania emocjami zarówno naszymi własnymi, jak i osób, z którymi łączą nas jakieś więzi”.
Pojęcie inteligencji emocjonalnej według Daniela Golemana
Jak wyżej zostało wspomniane pojęcie inteligencji emocjonalnej zostało wprowadzone do psychologii przez Daniela Golemana. Ten amerykański psycholog przeprowadzając badania dalszych losów absolwentów Harvardu zauważył on, że nie zawsze wybitne wyniki w nauce i dosyć wysoki poziom inteligencji racjonalnej (IQ), przekładają się na sukcesy w pracy i życiu. Goleman zbadał i wprowadził w życie twierdzenie, iż ludzie inteligentni emocjonalnie są szczęśliwsi i łatwiej osiągają sukces. To właśnie EQ jest czynnikiem, który decyduje o umiejętności radzenia sobie w życiu codziennym, tym praktycznym. W 1995 r. Daniel Goleman opublikował obecnie światowej sławy bestseller „Inteligencja emocjonalna”, gdzie udowadniał, że EI jest tak samo ważna jak IQ dla sukcesu, w tym w akademickich, zawodowych, społecznych i interpersonalnych aspektach życia. Goleman rozróżniał EI na 5 elementów:
Krytyka teorii inteligencji emocjonalnej
Na przestrzeni lat psychologowie oraz naukowcy spierają się o zasadność badań i mierzenia inteligencji emocjonalnej. Do najczęstszych zarzutów EI należą:
- nie jest to prawdziwa forma inteligencji,
- EI jest trudna do zmierzenia,
- wartość pomiaru jest podatna na fałszowanie.
Jak możesz rozumieć EI? Czy zaliczasz się do ludzi o wysokim ilorazie EQ?
Jeżeli chcesz sprawdzić swój poziom inteligencji emocjonalnej przeanalizuj poniższe 10 zagadnień. Możesz też odwołać się do dalszego testu (darmowe pobieranie, forma pdf).
1. Czy używasz emocjonalne słownictwo?
Wyobraź sobie, że jesteś w silnie stresowej sytuacji. Jak wielu przymiotników możesz użyć, które opisują Twoje emocje? Czy mówisz, że czujesz zdenerwowanie, niepokój, zły nastrój, niepokój lub rozdrażnienie? Jeśli opisujesz stany emocjonalne to kształtujesz swoje EQ, a co najważniejsze pozwalasz sobie uniknąć złych decyzji podyktowanych negatywnymi emocjami.
2. Czy jesteś zainteresowany ludźmi, ogólnie otoczeniem?
Nie ważne jaką masz osobowości, jeżeli szczerze, bez złych intencji interesujesz się ludźmi, chcesz im pomagać, to wzrasta Twój poziom empatii, a to znacznie rozwija inteligencję emocjonalną.
3. Czy doceniasz to co masz, co posiadasz?
I nie chodzi tu tylko o spełnienie materialne. Doceń zdrowie, rodzinę, umiejętności i osiągnięcia. Ciesz się tym, opisuj emocje – rozwijasz inteligencję emocjonalną.
4. Czy myślałeś kiedyś o swojej samoocenie, o swoich mocnych i słabych stronach?
Czy korzystasz z tej wiedzy? Kiedy znasz swoje mocne strony potrafisz je wykorzystać i przekuć w sukces na każdym polu. Wykorzystujesz i czerpiesz z siebie jak najwięcej. Wzmacniasz też poczucie własnej wartości (wykonaj test samooceny).
5. Czy potrafisz akceptować zmiany? Obawiasz się ich?
Jeżeli posiadasz wysoko rozwiniętą inteligencję emocjonalną to łatwiej akceptować i przystosować się do zmian. Potrafisz oswoić emocje, analizujesz swój strach i obawy.
6. Czy szybko lub często obrażasz się?
Bardzo ważny jest dystans do siebie, taka otwartość i pewność siebie. Czy bierzesz do siebie złośliwości, docinki? Twoje pozytywne emocje i poczucie własnej wartości powinny Cię obronić przed takimi atakami.
7. Czy roztrząsasz każdy swój błąd?
Błędy, porażki są potrzebne, aby dostrzec to co ważne i momenty kiedy jesteś szczęśliwy. Szczęście to emocje z nim związane; myśl o nich 🙂
8. Czy jesteś asertywny?
Asertywność to umiejętność jasnego wyrażanie swojego zdania, tak, aby chronić swoje zdanie, ale i nie atakować drugiej osoby. Mów „nie” wtedy czujesz, że musisz wykonać coś wbrew sobie, kiedy czujesz się zagrożony. Jeżeli będziesz panować nad swoimi uczuciami, nad otoczeniem, więc nad swoim życiem. Asertywność to postawa, która zakłada szacunek wobec Twoich praw, a także ludzi wokoło.
9. Jak reagujesz na toksyczne jednostki?
Takie wampiry emocjonalne wysysają z nas co najlepsze. Jeżeli panujesz nad emocjami, to będziesz potrafić i takich ludzi neutralizować.
10. Czy jesteś ciągle „online”?
Emocje w świecie wirtualnym są często mylne, trudne do rozpoznania, ale są też budujące i motywujące. Jednak warto czasem wyłączyć wszelkie sprzęty mobilne i podczas spaceru popatrzeć w oczy i emocje rzeczywistych ludzi.
TEST EQ
Przez lata wokół zadnienia EI narosło wiele kontrowersji, szczególnie ze względu na fakt, powielania nie sprawdzonych uprzednio informacji dotyczących możliwości zmierzenia EQ. Na rynku wydawniczym znajdziesz wiele testów, jednakże pamiętaj, że część z nic nie jest psychologiczną metodą badania i mierzenia Twojego EQ. Jednym z popularniejszych rekomendowanych, światowych narzędzi jest „Multifactor Emotional Intelligence Scale” (MEIS), na bazie którego powstał „Mayer-Salovey-Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT). W Polsce także opracowano test EQ na podstawie prac tychże psychologów i jest to „Test Inteligencji Emocjonalnej„ (TIE).
Z mojej strony chciałabym Cię zaprosić do zmierzenia wiedzy na temat swojego EI, poprzez poniższy uogólniony test badający tę umiejętność. Pobierz: Test Inteligencja emocjonalna EI EQ
Inteligencja emocjonalna lektury warte polecenia:
- Goleman D.: Inteligencja emocjonalna; Poznań, Wyd. Media Rodzina, 1997 – KLIK po książkę
taniaksiazka.pl - Daniel Goleman, Inteligencja emocjonalna w praktyce, Wyd. Media Rodzina – KLIK po księżka
taniaksiazka.pl
Na koniec mam prośbę – teraz Ty zarządzasz – jeżeli spodobał Ci się tekst machnij do mnie łapką – zostaw komentarz lub polub na social media – Facebook. Za każdy odzew emocjonalnie dziękuję.
16/12/2019 o 23:10
Zarówno w artykule, jak i na stronie znalazłem wiele ciekawych i klarownie przedstawionych informacji. Bardzo za to dziękuję i zachęcam do umieszczania nowych wpisów. W literaturze spotykam dwa podejścia do klasyfikowania uczuć, jednak bliższe jest mi określanie emocji mianem przyjemnych i przykrych zamiast pozytywne i negatywne. Bo czy o złości lub radości można jednoznacznie powiedzieć, że jedno z nich jest negatywne a drugie pozytywne?
23/12/2019 o 13:59
Piotrze bardzo dziękuję za Twoje słowa! Kategoryzacja emocji zależy często od nas samych. Określenie: „negatywne” samo w sobie ma już wydźwięk pejoratywny, więc zdecydowanie jestem za określeniem przyjemnych i przykrych. Ewentualnie możemy iść w inne tłumaczenie: budujące i destrukcyjne, motywujące i niemotywujące. Ale, tak jak zauważyłeś nie zawsze możemy określić daną emocję jako czysto „dobrą”. Załóżmy złość czy zazdrość – z założenia to te złe, ale jakby głębiej wejść w temat, po co one są? Czemu mają służyć? Czy potrafimy przekuć je w coś dobrego? Do czego nas pchają? Każde z emocji musimy nauczyć się przeżywać, bo każde nas wcześniej czy później dosięgnie.
29/05/2017 o 09:00
Świetny sposób na poszerzenie wiedzy o nas samych. A temat bardzo fajnie, rzeczowo opracowany. Do tego od razu możemy sprawdzić orientacyjnie na jakim poziomie jest nasza inteligencja emocjonalna. Teraz wiem jak ważna ona jest i że powinnam trochę nad nią popracować. Post poleciłam u siebie:)
29/05/2017 o 21:08
Dziękuje, bardzo mi miło 🙂
20/05/2017 o 05:54
Dokładnie! Trzeba poznać siebie 🙂
16/05/2017 o 14:47
Jest co poczytać i co najważniejsze wyciągnąć wnioski i naukę. Kasia mocno namiesza Wam w głowach. Oczywiście pozytywnie.
Pozdrawiam
16/05/2017 o 22:35
Radek ależ hasło reklamowe 😉 🙂
16/05/2017 o 08:35
Macham łapką! 😉
Trafiłam tu z facebook’owej grupy i bardzo się cieszę! Myślę, że to miejsce może okazać się pomocne dla nauczycieli, więc chętnie się z nimi podzielę 😉
16/05/2017 o 10:16
Samanta to ja odmachuję, obiema łapkami 🙂
14/05/2017 o 16:38
super wpis i test !!!
12/05/2017 o 05:29
Świetny wpis i test! Załapałam się na 33 pkt więc nie jest tak źle z moja inteligencja emocjonalna hehe 🙂
Pozdrawiam Kasiu
30/04/2017 o 08:37
Kochana, dawno nie czytałam tak fajnego tekstu. Po tescie wyszło mi, że mam bardzo wysoką inteligencję emocjonalną – o której nigdy wcześniej nie słyszałam, zawsze nazywałam to zwyczajnie empatią. 🙂 dziękuję, że mogłam się tu czegoś nauczyć !
30/04/2017 o 12:22
Creativevibes ale mam z Twojego komentarza radochę! Tak Ci podpowiem, że empatia to bardziej współodczuwanie z osoba z zewnątrz, a w EQ liczą się Twoje wewnętrzne emocje – po polsku co by Cię szlag nie trafił i krew nie zalała! 😉 Musisz być „dobra duszą” z taki poziomem EQ i empatii.
23/04/2017 o 07:57
Miałam o inteligencji emocjonalnej na studiach i też trochę w technikum, na psychologi… Ale tak jak czytam twój tekst to nie wiem czy ją mam.Jestem raczej mało pewna siebie jeszcze kwestia w czym…
24/04/2017 o 20:56
Dorota ale wiesz że coś i gdzieś siedzi. Masz pewną wiedzę. Reszta pomyśleć i ćwiczenia i już kontrolujesz otoczenie 🙂
22/04/2017 o 10:59
Warto po tak dobrze wprowadzającym wpisie sięgnąć do Goldmana i jego ćwiczeń. Bardzo fajnie napisany post, to już kolejny który miałam okazje przeczytać. pozdrawiam:-)
22/04/2017 o 12:09
Danka bardzo dziękuj, szczególnie z Pani ust taki komplement 🙂
22/04/2017 o 10:38
Wyszło mi, że mam wysoką inteligencję emocjonalną i zgadzam się z tym, ale jeszcze dwa/trzy lata temu było zupełnie inaczej.
22/04/2017 o 12:08
Marta brawo! Naprawdę trudny wynik do osiągnięcia. Rozsiewaj więc swój czar wokoło 🙂
22/04/2017 o 07:00
Ten temat zawsze mocno mnie fascynował, wyszukiwałam książek, wykładów lub zajęć mu poświęconych, dużo zyskałam jako osoba zdobywając tę wiedzę. 🙂
15/04/2017 o 15:33
Często mówię pod wpływe złości dużo rzeczy.. Jeśli targają mną emocje to nie potrafię ugryźć się w język. Ake dobrze, że jest to kompetencja miękka i można to wypracować!:) Zaczynam od dziś!:)
15/04/2017 o 17:15
Just Me Blog też trzeba, ale z drugiej strony ważny jest umiar dla naszego zdrowia psychicznego prawda? 😉
15/04/2017 o 13:41
Hej! z przyjemnością przeczytałam! inteligencja emocjonalna jest wyjątkowo potrzebna i to w odniesieniu do życia prywatnego i biznesu! 🙂
15/04/2017 o 06:41
Przyznam, że odkąd zaczęłam się zagłębiać w aspekty inteligencji emocjonalnej, nie tylko lepiej zrozumiałam siebie, ale także ludzi z mojego otoczenia. 🙂 Warto łyknąć tę wiedzę, wiele wyjaśnia. 🙂
14/04/2017 o 22:20
Inteligencja emocjonalna jest podstawa w relacjach z ludźmi. Myśle, ze każdy powinien solidnie nad nia popracować np. przed wejściem w związek czy tymbardziej zostaniem rodzicem! Tylko rozumienie siebie i innych, wzajemnych potrzeb oraz uczuć moze być fundamentem szczęśliwego zycia z ludźmi. Bardzo ważny i dobry tekst. Pozdrawiam 🙂
14/04/2017 o 20:48
Inteligencja emocjonalna leży na mojej półce już od paru lat aczkolwiek nigdy nie byłem w stanie przejść ją od deski do deski. Dla mnie jest napisana chyba zbyt naukowym językiem i ciężko mi się ją czytało.
Co do inteligencji emocjonalnej to uważam, że to jest nieustający trening nad tą umiejętnością i choć jest bardzo, bardzo cenna to jest ją bardzo trudno udowodnić na rozmowie kwalifikacyjnej.
14/04/2017 o 19:54
Moja inteligencja emocjonalna jest…taka sobie 😉 Są dni, że już po prostu wysiadam i nie daję rady wczuwać się w każdego rozmówcę. Za dużo, za szybko, człowiek zmęczony i tak rodzą się drobne nieporozumienia, bo tracę cierpliwość, jak mi ktoś przychodzi kwękać dla samej przyjemności kwękania.
14/04/2017 o 17:28
Lubię czytać takie tekst, dają mi do myślenia ;] Pozdrawiam i wszystkiego dobrego na Święta ;]
14/04/2017 o 16:53
Na studiach z wypiekami na twarzy przeczytałam Inteligencję emocjonalną – Golemana. Wracam do niej do tej pory, bo bardzo dużo dowiedziałam się o sobie dzięki niej! Test też robiłam i wychodzi na to, że nie jest ze mną w tej kwestii tak źle! 😉
14/04/2017 o 21:35
Sylwia ja w ogóle jestem chomik studencki. Tyle lat po studiach a książki i notatki ciągle zachowane 😉
14/04/2017 o 09:24
Świetne, zwłaszcza cztery ostatnie punkty. A i zapominamy o śnie, nie mając świadomości jak bardzo to na nas wpływa.
Co do toksycznych ludzi, czasami trzeba się odciąć, to trudne decyzje, ale jedyne słuszne, bo są jak dementorzy, wciągają całe nasze światło.
No i to bycie online – bądźmy bardziej „online” w codziennym życiu, z bliskimi, bo te chwile przemijają i nigdy już się nie powtórzą 🙂
14/04/2017 o 06:07
bardzo ciekawy artykuł, z którego można wiele się dowiedzieć
14/04/2017 o 05:31
Świetny tekst! Po przeczytaniu artykułu, byłam przekonana że mam wysoką inteligencję emocjonalną. Test pokazał mi jednak że jest na przeciętnym poziomie. To mi tylko pokazuje, jak mało czasem wiemy o sobie ????.
14/04/2017 o 09:47
Kasia ale pamiętaj że to jest taki wstęp do analizy EQ. U Ciebie jeśli tak czujesz naprawdę może być wyższa. Jak masz ochotę to poszukaj jeszcze testów online 🙂
14/04/2017 o 04:40
Super artykul, interesuje się tym tematem i z ogromna przyjemnością zaczerpnęłam jeszcze więcej wiedzy na temat inteligencji emocjonalnej. Bardzo spodobały mi się pytania, które postawiłaś na końcu – każdy z nas powinien sobie na nie odpowiedzie i przede wszystkim zapytać siebie, czy kochasz i szanujesz siebie, co o sobie sądzisz – dzięki temu możemy żyć bardziej w zgodzie zarówno ze sobą, jak i z innymi 🙂